 |
| Ο Ρήγας τραγουδάει τον Θούρειο. Τοιχογραφία του Θεόφιλου στο Πήλιο |
Τα "Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή και των συν αυτώ μαρτυρησάντων" δίνουν πολλά στοιχεία που η προσεκτική τους μελέτη μπορεί να δώσει σημαντικές πληροφορίες στην συνέχεια.
Από την ομολογία του 24χρονου φοιτητή της Ιατρικής, Ιωάννη Εμμανούηλ, ενός εκ των δύο Καστοριανών αδελφών και εθνομαρτύρων παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο όπως μεταφράστηκε το 1891 στα Ελληνικά από τα Γερμανικά στα οποία ήταν γραμμένη στο πρωτότυπο.
"Ότι το επαναστατικόν άσμα, Ως πότε παλληκάρια , όπερ έδωκε ποτέ αυτόν χειρόγραφον προς διάδοσιν ο Ρήγας, άτε γνωρίζων ότι ο κρατούμενος ήτο ομόφρων αυτού, συμπαρέλαβε μεθ' εαυτού κατά το την 5 Μαίου παρελθόντος έτους εις Σιάτισταν χάριν παραλαβής της μητρικής κληρονομιάς επιχειρηθέν ταξείδιον, όπως ανακοινώση αυτό εις εκείνους τους Έλληνας όσοι δεν είχον ακόμη γνώσιν αυτού, …"
στην συνέχεια
"… δεν εθάρρησε να δώση εις τινα το επικίνδυνον τούτο άσμα ουτ' εν Ουγγαρία, ουτ' εν αυτή τη Τουρκία,"
Με λίγα λόγια,
Ο Ιωάννης Εμμανουήλ και τα αδέρφια του είχαν κατά το ήμισυ Σιατιστινή καταγωγή αφού θα ταξίδευε στην Σιάτιστα για να ρυθμίσει ζητήματα της μητρικής του κληρονομιάς. Γνωρίζω ότι από άλλες πηγές προκύπτει και το πατρικό όνομα της μητέρας των αδερφών Εμμανουήλ.
Ο Ρήγας ανέθεσε μια σημαντική αποστολή στον Ιωάννη Εμμανουήλ. Στην Σιάτιστα να κάνει γνωστό τον Θούριο και κατ' επέκταση τα επαναστατικά του σχέδια. Προφανώς ο Ρήγας για να του αναθέσει αυτό το επικίνδυνο τόλμημα θεωρούσε ότι η Σιάτιστα θα είχε σημαντικό ρόλο στον ιερό σκοπό της ομάδας του. Προφανώς, επίσης, ο Ιωάννης Εμμανουήλ θα ήταν αρκετά γνωστός στους Σιατιστινούς για να αναλάβει αυτό το ρόλο. Δεν ήταν δηλαδή κάποιος άγνωστος που απλά πήγε στην Σιάτιστα για να ρυθμίσει οικογενειακά του ζητήματα.
Ο Ιωάννης Εμμανουήλ δηλώνει ότι τελικά δεν τόλμησε να παραδώσει σε κανέναν στην Σιάτιστα το χειρόγραφο. Τίποτα δεν αποκλείει όμως είτε να το τραγούδησε στην Σιάτιστα, είτε να το αντέγραψε κάποιος άλλος.
Τίποτα δεν αποκλείει να ανακοίνωσε τελικά σε ένα πολύ κλειστό κύκλο Σιατιστινών την ύπαρξη της ομάδας του Ρήγα και τον ύψιστο σκοπό που είχε θέσει. Δεν είχει κανένα λόγο να επιβαρύνει την θέση του και να κινήσει υποψίες για Σιατιστινούς.
Τι από τα δύο τελικά ισχύει; Δυστυχώς μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Από την ομολογία του 24χρονου φοιτητή της Ιατρικής, Ιωάννη Εμμανούηλ, ενός εκ των δύο Καστοριανών αδελφών και εθνομαρτύρων παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο όπως μεταφράστηκε το 1891 στα Ελληνικά από τα Γερμανικά στα οποία ήταν γραμμένη στο πρωτότυπο.
"Ότι το επαναστατικόν άσμα, Ως πότε παλληκάρια , όπερ έδωκε ποτέ αυτόν χειρόγραφον προς διάδοσιν ο Ρήγας, άτε γνωρίζων ότι ο κρατούμενος ήτο ομόφρων αυτού, συμπαρέλαβε μεθ' εαυτού κατά το την 5 Μαίου παρελθόντος έτους εις Σιάτισταν χάριν παραλαβής της μητρικής κληρονομιάς επιχειρηθέν ταξείδιον, όπως ανακοινώση αυτό εις εκείνους τους Έλληνας όσοι δεν είχον ακόμη γνώσιν αυτού, …"
στην συνέχεια
"… δεν εθάρρησε να δώση εις τινα το επικίνδυνον τούτο άσμα ουτ' εν Ουγγαρία, ουτ' εν αυτή τη Τουρκία,"
Με λίγα λόγια,
Ο Ιωάννης Εμμανουήλ και τα αδέρφια του είχαν κατά το ήμισυ Σιατιστινή καταγωγή αφού θα ταξίδευε στην Σιάτιστα για να ρυθμίσει ζητήματα της μητρικής του κληρονομιάς. Γνωρίζω ότι από άλλες πηγές προκύπτει και το πατρικό όνομα της μητέρας των αδερφών Εμμανουήλ.
Ο Ρήγας ανέθεσε μια σημαντική αποστολή στον Ιωάννη Εμμανουήλ. Στην Σιάτιστα να κάνει γνωστό τον Θούριο και κατ' επέκταση τα επαναστατικά του σχέδια. Προφανώς ο Ρήγας για να του αναθέσει αυτό το επικίνδυνο τόλμημα θεωρούσε ότι η Σιάτιστα θα είχε σημαντικό ρόλο στον ιερό σκοπό της ομάδας του. Προφανώς, επίσης, ο Ιωάννης Εμμανουήλ θα ήταν αρκετά γνωστός στους Σιατιστινούς για να αναλάβει αυτό το ρόλο. Δεν ήταν δηλαδή κάποιος άγνωστος που απλά πήγε στην Σιάτιστα για να ρυθμίσει οικογενειακά του ζητήματα.
Ο Ιωάννης Εμμανουήλ δηλώνει ότι τελικά δεν τόλμησε να παραδώσει σε κανέναν στην Σιάτιστα το χειρόγραφο. Τίποτα δεν αποκλείει όμως είτε να το τραγούδησε στην Σιάτιστα, είτε να το αντέγραψε κάποιος άλλος.
Τίποτα δεν αποκλείει να ανακοίνωσε τελικά σε ένα πολύ κλειστό κύκλο Σιατιστινών την ύπαρξη της ομάδας του Ρήγα και τον ύψιστο σκοπό που είχε θέσει. Δεν είχει κανένα λόγο να επιβαρύνει την θέση του και να κινήσει υποψίες για Σιατιστινούς.
Τι από τα δύο τελικά ισχύει; Δυστυχώς μάλλον δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Λάζαρος Κώτσικας
